Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu
W Żarnowcu, dokładnie 3 km od Dwóch Karpi, znajduje się muzeum biograficzne poświęcone Marii Konopnickiej. Muzeum obejmuje dworek z XVIII wieku, budynek Lamusa (dawny spichlerz) oraz zabytkowy park o powierzchni 3,5 ha.
W 1903 roku dworek został przekazany Marii Konopnickiej jako dar narodowy z okazji jubileuszu 25-lecia pracy twórczej. Trzeba podkreślić, że dar narodowy był największym wyróżnieniem dla pisarza w czasach zaborów. Oprócz Marii Konopnickiej, drugim pisarzem, który dostąpił tego zaszczytu był Henryk Sienkiewicz (otrzymał dworek w Oblęgorku koło Kielc).
Wybór odpowiedniego miejsca dla pisarki był uzależniony od sankcji ze strony władz zaboru ruskiego i pruskiego wobec Konopnickiej, dlatego zdecydowano się na lokalizację w Galicji, gdzie obowiązywały łagodniejsze restrykcje. Dworek wraz z parkiem odkupiono od Jadwigi Biechońskiej.
Maria Konopnicka po raz pierwszy przyjechała do Żarnowca 8 września 1903 r. Pisarka spędzała w dworku wiosnę i lato, prowadząc działalność pisarską, społeczną i oświatową.
Po śmierci pisarki w 1910 r., właścicielkami dworku stały się córki poetki: Zofia Mickiewiczowa oraz Laura Pytlińska. W czasie okupacji niemieckiej ziem polskich (1939–1945), Zofia udzielała schronienia i pomocy materialnej partyzantom. Miejsce to było też przez pewien czas siedzibą Inspektoratu AK Krosno.
Dworek pozostawał w rękach spadkobierczyń do 1956 r., kiedy to Zofia Mickiewiczowa ofiarowała dworek i przyległy park narodowi polskiemu. Na podstawie aktu darowizny córki Konopnickiej oraz spadkobierców poetki, Ministerstwo Kultury i Sztuki w 1957 r. powołało do życia Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu. Otwarcia ekspozycji dokonano 15 września 1960 r. W 1991 r. oddano do użytku budynek „Lamusa”, wybudowany na fundamentach dawnego spichlerza dworskiego. W budynku tym mieszczą się obecnie ekspozycje, biblioteka i działy merytoryczne oraz administracja Muzeum i magazyny zbiorów. W tej części Muzeum są organizowane wystawy czasowe oraz imprezy kulturalne i naukowe.
“Misją Muzeum w Żarnowcu jest gromadzenie i przechowywanie dóbr kultury po wybitnej poetce i pisarce, w tym zabytków i materiałów dokumentacyjnych w zakresie literatury polskiej, sztuki, historii oraz upowszechnianie wiedzy o Marii Konopnickiej wartościach literatury, nauki i kultury, a także kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz prowadzenie działalności naukowej, kulturalnej i edukacyjnej, jak również utrwalanie znaczenia Muzeum jako Daru Narodowego w dziedzictwie kulturowym kraju i wśród Polaków za granicą.”
Muzeum posiada bogatą kolekcję osobistych pamiątek po Marii Konopnickiej, a dokładniej: 2820 obrazów, 1467 oryginalnego wyposażenia domu, 1630 rzeczy osobistych, 980 pamiątek, 3120 książek oraz 2455 ubrań.
Stała ekspozycja biograficzno-literacka, prezentowana w budynku „Lamusa” ukazuje życie i wielokierunkową twórczość autorki. Wystawa przybliża postać Marii Konopnickiej, a także informację o jej przodkach i rodzinie. Na wystawie można zobaczyć nieprezentowane wcześniej unikatowe rękopisy, pierwodruki dzieł, fotografie i eksponaty.
Integralną część Muzeum stanowi zabytkowy park z początku XIX w. posiadający początkowo charakter dworski, obecnie zakwalifikowany jako park krajobrazowy. Występują tu liczne gatunki: drzew – dęby, lipy, graby, topole białe, kasztanowce, z których najstarsze osiągają ponad 200 lat; krzewów – dereń biały, kalina wonna, karagana syberyjska, jałowiec chiński, złotokap oraz roślin naczyniowych. W 2004 r. w parku utworzono ścieżkę przyrodniczą z 40 stanowiskami. Atrakcjami na ścieżce są między innymi „wychodnia piaskowca” w starorzeczu Jasiołki oraz staw z małą wysepką. W parku umiejscowione są również elementy upamiętniające ważne wydarzenia związane z życiem Marii Konopnickiej np. „Medalion”, „Głaz Suwalski”, „Kopiec” i „Popiersie Marii Konopnickiej”.
Informacje na temat Muzeum, wystaw czasowych, wydarzeń kulturowych, godzin otwarcia i cen biletów znajdziecie na stronie Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu.
K.B.
